Glikasyon Nedir, Neden Zararlıdır?
Medicana Sağlık Grubu Beslenme ve Diyet Bölümü’nden Uzman Diyetisyen Mısra Aydın, hücrelerin yapısını bozarak yaşlanmayı hızlandıran glikasyon sürecine karşı dikkat edilmesi gerektiğini vurguladı.
Aydın, “Sadece şeker tüketmemek yeterli değil, aynı zamanda pişirme şekillerine de dikkat etmek gerekir” dedi.
Glikasyon, şeker moleküllerinin proteinlere veya yağlara bağlanmasıyla oluşan kimyasal bir reaksiyondur. Bu süreçte ortaya çıkan ileri glikasyon son ürünleri (AGEs), vücutta hücre yapısını bozarak yaşlanmayı hızlandırır ve kronik hastalıklara zemin hazırlar.
Yüksek Isı Glikasyon Ürünlerini Artırıyor
Uzm. Dyt. Aydın, kızartma, ızgara ve yüksek ısıda pişirme yöntemlerinin glikasyon ürünlerini artırdığını belirtti.
“Özellikle kızartma ve yüksek ısıda pişirme, yiyeceklerde glikasyon birikimini artırır. Bu durum ciltte kırışıklık, elastikiyet kaybı ve dokularda hasar oluşturur” dedi.
Aydın, C ve E vitamini, yeşil çay ve yaban mersini gibi antioksidan içeren besinlerin glikasyonun olumsuz etkilerini azaltmada yardımcı olduğunu belirtti.
Sağlıklı Beslenme ve Pişirme Önerileri
Diyetisyen Aydın, glikasyonun etkilerini azaltmak için şu önerilerde bulundu:
-
Şeker ve işlenmiş karbonhidrat tüketimini azaltın.
-
Kızartma ve ızgara yerine haşlama veya buharda pişirme yöntemlerini tercih edin.
-
Taze sebze, meyve ve tam tahıllara ağırlık verin.
-
Antioksidan içeriği yüksek besinleri düzenli tüketin.
-
Günlük bol su içmeyi ihmal etmeyin.
Bu alışkanlıkların glikasyonun neden olduğu hücresel hasarı yavaşlattığını ifade eden Aydın, “Sağlıklı pişirme yöntemleriyle hem yaşlanma sürecini yavaşlatmak hem de kronik hastalıklardan korunmak mümkün” dedi.
Glikasyonun Ölçümü ve Takibi
Glikasyonun dolaylı göstergesi olarak HbA1c testinin kullanıldığını belirten Aydın, bu testin kandaki ortalama glikoz seviyesini ölçerek diyabet takibinde önemli bir gösterge olduğunu söyledi.
“Glikasyon, ciltteki kolajen ve elastin gibi proteinlere zarar vererek erken yaşlanma, kırışıklık ve sarkmalara yol açar” dedi.
Erken Önlem Şart
Aydın, ilerlemiş glikasyon ürünlerinin tamamen geri döndürülemeyeceğini belirterek erken önlemin önemine dikkat çekti:
“Doğru beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleriyle glikasyonun etkilerini azaltmak mümkündür. Ancak geç kalındığında hasar kalıcı olabilir.”
Sonuç olarak, şeker tüketimini sınırlamak, dengeli beslenmek ve doğru pişirme yöntemlerini uygulamak, hem yaşlanmayı geciktiriyor hem de vücudu kronik hastalıklara karşı koruyor.